Jul I Jølster

Det er på åttitalet, og eg køyrer heim til jul. «Heim» er barndomsheimen på Fosenhalvøya, og det er 75 mil på smale og svingete vestlandsvegar frå min eigentlege heim i Bergen. Turen startar kl 04.30 for å nå første ferge over til Knarvik - det er naudsynt om eg skal nå siste ferge over Trondheimsfjorden. Det er nullføre og såpeglatt, og både før og etter Sognefjorden er det små fjellovergangar som er spesielt krevande. Etter Førde svingar vegen inn i landet. Temperaturen blir lågare, isen mindre glatt, vegen rettare. Eg kan slappe av og gasse opp langs Jølstravatnet. På Skei tek eg kaffepause med dagens Klassekampen som låg i postkassa då eg starta frå Bergen. Eg opnar avisa og finn spalta «Jul i Jølster» underteikna med initialene RH. Eg hadde merka meg dei alltid velgrunna kommentarane til RH, ofte glitrande formulert. I spalta Jul i Jølser, kan hende tenkt som spaltefyll i ei agurklaus juletid, drøste han om det eine og hitt av lokale hendingar anten det var skeiseløp på Jølstravatnet eller ei kulturhending på grendahuset, men alltid med flogvitets referansar til amerikanske jazzmusikarar, russiske skeiseløparar eller greske filosofar.

Seinare forsto eg at RH var sentral i utforminga av Klassekampens moroside, Tidens Fylde, som eg meiner var ei brekkstong for avisas frigjering frå partiets dogmatiske grep, og kanskje den viktigaste grunnen til at avisa har overlevd i 50 år.  Då krangelen på venstresida sto om eit eller to tog på 1. mai, melde TF-sida at  deira 1. mai feiring gjekk av stabelen på Mallorca. Vi hadde bestilt ferietur til Mallorca og dro derfor inn til Palma på dagen. Der fann vi 1.mai toget og TF-seksjonen og vart portrettert på TF-sida laurdagen etter.

Det er juli 2019 og atter ein gong skal eg ta kjøreturen til Trøndelag. No til dags kan vi kjøre fergefritt til Trondheim, men i år har vi god tid og vil velge vakre vestlandsvegar. Vi har lese om at vegen som i si tid vart kåra til Norges verste veg, mellom Innvik og Olden, no er historie.  No kan vi nyte landskapet og fagre Stryn utan å engsta oss for om det kjem ein lokal rånar imot i neste sving. Men det vakraste stykket er likevel langs Jølstravatnet. Astrups maleri av Jonsokbål ved vatnet sit på netthinna. No er det riktignok oslok og ikkje jonsok, og E39 går på andre sida av Astruptunet, men vi planlegger stopp på Eikåsgalleriet med sunnfjordkunstnarane Karstein Eikås, Asbjørn Slettemark og Oddvar Torsheim. Torsheim er ikkje berre biletkunstner, han er og musikar og har gjendikta Dylan og Beatles. Yesterday vart til Jølstradag:  «grøn og frodig som den fyrste dag, Adam gjekk i kring i Evas lag, i Evas lag.»  Men juli i Jølster er ikkje lenger paradis. Himmelens sluser opnar seg, og på begge sider av vatnet går det ras. Ein person er fortsatt sakna.

Og her skal dei altså bygge E39, fergefri forbindelse frå Stavanger til Trondheim.  Her skal det legges til rette for at fleire bobilar og vogntog skal suse forbi, spy ut CO₂, sørge for meir global oppvarming og fleire ras. Vi treng ikkje ny E39. Vi vil ikkje ha attende åttitalets E39 heller, men vi vil ha attende TF-sida i Klassekampen.